PASLANMAZ ÇELİK ÇEŞİTLERİ
Paslanmaz çeliklerde kimyasal bileşim, alaşım elementlerinin miktarı ve cinsleri ve ısıl işlem ile farklı özelliklerde alaşımlar elde edilebilmektedir. Paslanmaz çelikler içyapılarına göre ÖSTENİTİK, MARTENSİTİK, FERRİTİK, DUBLEKS, ÇÖKELME SERTLEŞME türleri olmak üzere 5 ana gruba ayrılır. Bunlar;
1-Östenitik Paslanmaz Çelikler; en yaygın kullanılan paslanmaz çelik türüdür ve genellikle 300 serisi paslanmaz çelikler olarak bilinirler ve temeli %18 Cr ve %8 Ni alaşımlı çeliktir. Korozyon direnci yüksek ve kolayca şekillendirilir. Üstün korozyon ve mekanik özelliklerinin yanında hijyenik özellikleri çok yüksektir. Düşük ve yüksek sıcaklıklarda kullanılabilmeleri ve süper özelliklerinden dolayı, gıda üretim ekipmanları, mutfak evyeleri, kimyasal ekipmanlar ve kimya fabrikalarında kullanılmaktadır.
2) Martensitik Paslanmaz Çelikler;ticari olarak ilk geliştirilen paslanmaz çelik sınıfı olup ilk zamanlarda çatal-kaşık üretiminde kullanılmıştır. Diğer paslanmaz çeliklere göre daha fazla Karbon (%0.1-1.2 C) içerirler ve %18 Cr ve biraz Mo ve Ni içerirler. Bundan dolayı sertlikleri yüksektir ve manyetik özellikleri vardır. Genellikle, bıçak, çivi, ameliyat aletleri, şaftların üretiminde kullanılırlar.
3) Ferritik Paslanmaz Çelikler;ferritik ve martensitik çelikler beraberce 400 serisi olarak bilinirler. Ferritik paslanmaz çelikler, diğer paslanmaz çeliklere daha zor şekil almakta ve manyetik özellikleri vardır. Korozyon direnci oldukça yüksek olup deniz suyu ortamında kullanılabilir, bu özelliğinden dolayı genellikle çamaşır makinalarında ve su kaynatma sistemlerinde kullanılırlar. Ayrıca otomotiv ve egzost sistemlerinde kullanılmaktadırlar.
4) Dubleks Paslanmaz Çelikler;en basit anlatımla Östenitik ve Ferritik paslanmaz çeliklerin karışımıdır ve her iki sınıfında iyi özelliklerine sahiptir. Cr oranı yüksek ve Ni oranı düşüktür, korozyon direnci yüksek, bazen manyetik özellik gösterirler. Şekillendirilmesi kolay ve kaynak yapılabilirliğinden dolayı üretimde kolaylık sağlamaktadır. En iyi özelliklere sahip gruba “süperdubleks” adı verilmektedir ve sahip olduğu özelliklerden dolayı özellikle denizcilikte kullanılan alet ve makinalarda yaygın kullanılmaktadırlar.
5) Çökelme Sertleşmeli Paslanmaz Çelikler;doğal yapısı östenitik olmasına rağmen ilave alaşım elementi katkılarıyla yapısı değiştirilmektedir. Değişen mikroyapısıyla beraber, yüksek tokluk, dayanıklılık ve aşınma direnci gösterir. Aynı zamanda yüksek korozyon direncine sahip olan bu sınıf paslanmaz çelikler havacılık ve uçak sanayiinde (şaft ve pompalarda) kullanılmaktadır.